[EN]
Dinamo Mesken
This exhibition traces the story of Ertuğrulgazi Gençlik ve Spor Kulübü [Ertuğrulgazi Youth and Sports Club], also known as Dinamo Mesken, the only club in the history of football in Turkey that was ordered to close because of its name.
Dinamo Mesken took its name from the Ukrainian football club Dynamo Kyiv, which became the Soviet Supreme League champion several times in the 1970s, and won the UEFA Cup Winners’ Cup in 1975. Depending on interpretation, the club separated or combined politics and football to such an extent that it could bring together members of Dev-Genç [Revolutionary Youth, a Marxist-Leninist organization] and the Grey Wolves [the youth wing of the extreme-right Nationalist Movement Party]. After the September 12 military coup in 1980, the name Dinamo Mesken was described as a “clear attack on national values;” and the club was ordered to close. During this incident a number of the club’s administrators and players were detained, tortured, tried and sentenced.
Ege Berensel’s multi-screen video installation explores how this amateur club, and the social fabric of the area it was established in, were affected by the current conflicts playing out in Turkey. Beyond this, his research touches upon many of the long-lasting effects of the September 12 military intervention on social and urban structures, including the mass housing in the area of Mesken, the “leftist neighborhood” of 1960s Bursa, migrant families, neighborhood solidarity, the conflict between opposing ideologies on the football pitch, the relationship between politics and title deeds, and the introduction of apartments for security forces that were later built in the local area… Berensel also follows the residents of Mesken, who many years later came together to re-establish their club, developing a broad archival presentation on football.
Accompanying this video installation are two slide shows, one of photographs taken by Cemal Karadağ, the local photographer of the sports club who was murdered in 1980, and the other of found photos of amateur football clubs, many of which were shut down after the September 12 military coup.
The exhibition additionally features Biber Gazı Oley! [Pepper Gas Ole!] (2014), Berensel’s short video on the Gezi Resistance and football; Tribün ve Duhuliye [Stands and Basement Level] comprising Hikmet Ildız’s photographs taken in the late 1950s and early 60s; and Görülmüş Kütüphane [Approved Library], two found books, featuring the stamp of approval dated 1978 and 1982. The covers are of the books on football, but inside their sleeves are the banned books, Mahir Çayan: Bütün Yazılar [The Complete Works of Mahir Çayan, the leader of THKP, the People’s Liberation Party-Front of Turkey] and Lenin’s Paris Komünü Üzerine [On the Paris Commune].
Interviewer: Vedat Vermez
Second Camera & Sound: Cahit Sıtkı Çiltaş
Interviewees: Rıdvan Arı, Niyazi Aşır, Erkan Can, Kemal Gültekin, Hasan Gürses, İsmail Güzeltürk, Hüseyin Hürsoy, Ali Nihat İrkörücü, Hamit İzmirli, Ertuğrul Kançay, Raif Kaplanoğlu, Ahmet Karadaş, Avni Karadaş, Bülent Merey, Özcan Selamet, Ömer Severgün, Mehmet Şahin, Kamil Torun, Yüksel Turabik, Vedat Vermez, Tunçkanat Yeğin, Bülent Yıldız
Acknowledgments: Tanıl Bora, Soner Emanet, Fatih Pınar and Sibel Tekin with Bursa Hakimiyet Newspaper, Karataş Birahanesi, Mesken Kıraathanesi, Paşa Dayının Kahvehanesi, Videoccupy
The history of Dinamo Mesken
Ertuğrulgazi Gençlik ve Spor Kulübü [Ertuğrulgazi Youth and Sports Club] was founded in 1971, when the youth of the Mesken neighborhood decided to establish a sports club.
Dynamo Kyiv was a football club that gained success not only in the Soviet Union, but also in Europe, and they were drawn against Bursaspor in the third round of the European Cup Winner’s Cup in the 1974-75 football season, advancing with wins of 1-0 and 2-0. In the game in Bursa, the youth from Mesken, who filled the stands to watch this important team from the Soviet Union, openly supported Dynamo Kyiv. They were so impressed by the fast attack tempo of Dynamo Kyiv, that after that game, they began to chant the slogan “Dinamo Mesken” in the stands during the games of their own team Ertuğrulgazi. After that, the club was increasingly referred to by that name.
The political atmosphere of the country in the late 1970s and early 80s had a negative impact on Dinamo Mesken that had until then managed to survive thanks to the support of its fans. There were incidents at every away game; during a game with Karacabeyspor in 1976, the team’s players and supporters were booed with slogans of “Communists to Moscow!;” and the club headquarters were raided by police. Donations raised for the club within the knowledge and permission of the Police Directorate, was described as “extortion” after the September 12 coup; and some of the administrators and players of the club were tried and found guilty. The federal status of the club was annulled.
The club was reestablished as Ertuğrulgazi Meskenspor by a group of past managers, trainers and players in 2008, and is still active in Bursa Amateur League. (The work was produced with the support of SALT)
[TUR]
Dinamo Mesken
Görsel bir araştırma niteliğindeki bu sergi, Türkiye futbol tarihinde adından dolayı kapatılmış yegâne kulüp olan Ertuğrulgazi Gençlik ve Spor Kulübü, namıdiğer Dinamo Mesken’in hikâyesinin izini sürer.
Dev-Genç’liler ile Ülkücüleri bir araya getirebilecek kadar siyasetle futbolu ayrıştırmış ya da kaynaştırmış bir kulüp olan Dinamo Mesken, adını, 1970’li yıllarda Sovyetler Birliği ve Avrupa’da şampiyonluğa ulaşan Dinamo Kiev’den alır. Bu, 12 Eylül Darbesi’nin ardından “milli değerlere açıktan bir saldırı” olarak gösterilir; kulüp kapatılarak yönetici ve futbolcularından bazıları gözaltına alınır, işkenceye uğrar, yargılanır ve çeşitli cezalara çarptırılır.
Ege Berensel’in çok ekranlı video enstalasyonu, ülkenin travmalarından etkilenen bu amatör kulüp kadar, kurulduğu bölgenin toplumsal yapısı ile 12 Eylül askerî yönetiminin kentsel stratejilerini de inceler: 1960’lar Bursa’sının “solcu semti” Mesken’deki toplu konut alanı, göçmen aileler, mahalle dayanışması, karşıt görüşlerin futbol sahasında mücadelesi, siyaset-tapu ilişkisi, semte sonradan inşa edilen polis lojmanları… Berensel, semt sakinlerinin yıllar sonra kulübü tekrar kurmak için bir araya gelişini de takip ederek futbol üzerine geniş bir arşivsel sunum geliştirir.
Video enstalasyonuna, Mesken semtinin yanı sıra kulübün fotoğrafçısı olan ve 1980’de öldürülen Cemal Karadağ’ın fotoğrafları ile çoğunluğu 12 Eylül Darbesi’nden sonra kapatılmış olan amatör futbol kulüplerinin buluntu takım fotoğrafları eşlik eder.
Sanatçının Gezi Direnişi ve futbol ilişkisini irdeleyen Biber Gazı Oley! (2014) adlı kısa videosunun da yer aldığı sergideki Tribün ve Duhuliye bölümü, Hikmet Ildız’ın 1950’lerin sonu ile 60’ların başında çektiği tribün fotoğraflarından; Görülmüş Kütüphane ise, 1978 ile 1982’de cezaevine futbol kitaplarının kapaklarıyla sokulmuş, üstünde “görüldü” damgası basılı iki kitaptan oluşur. Kapakların ardında, Mahir Çayan: Bütün Yazılar ile Lenin’in Paris Komünü Üzerine kitapları vardır.
Dinamo Mesken’in tarihi
Ertuğrulgazi Gençlik ve Spor Kulübü, Mesken semti gençlerinin bir spor kulübü kurmaya karar vermesiyle 1971’de, Tunçkanat Yeğin’in başkanlığı ve Bülent Merey’in antrenörlüğünde faaliyete başladı. Çeşitli branşlarda amatör mücadele veren kulübün gözde branşı futbol oldu.
Sovyetler’in yanı sıra Avrupa’da da adından söz ettiren Dinamo Kiev, 1974-75 sezonunda, Avrupa Kupa Galipleri Kupası 3. Turu’nda Bursaspor ile eşleşerek 1-0 ve 2-0’lık galibiyetlerle turu geçti. Bursa’da gerçekleşen maçta, Sovyetler’den gelen bu önemli takımı izlemek üzere tribünleri dolduran Meskenli gençler açıktan Dinamo Kiev’i destekledi. Dinamo Kiev’in hızlı ve atak futbolundan o kadar etkilenmişlerdi ki, Ertuğrulgazi’nin maçlarında tribünlerden “Dinamo Mesken” tezahüratı yükselmeye başladı. Kulüp artık her daim bu adla anılacaktı.
1970’lerin sonu ve 80’lerin başında ülkenin siyasi gündemi, taraftarlarının desteğiyle ayakta kalmayı başaran Dinamo Mesken’i de olumsuz yönde etkiledi. Takımın her deplasmanı olaylı geçti; 1976’da Karacabeyspor’la yapılan bir maçta futbolcu ve taraftarlar “Komünistler Moskova’ya!” sloganlarıyla ıslıklandı; kulüp binası polis baskınına uğradı. Emniyet’in bilgisi ve izni dâhilinde kulüp için toplanan bağışlar, 12 Eylül Darbesi’nin ardından “haraç” olarak nitelendi; bazı yönetici ve futbolcular yargılanarak suçlu bulundu. Kulübün federeliği iptal edildi.
2008’de eski yönetici, antrenör ve futbolculardan oluşan bir grup tarafından Ertuğrulgazi Meskenspor adıyla yeniden kurulan kulüp, hâlen Bursa Amatör Ligi’nde faaliyet göstermektedir.
Röportajlar: Vedat Vermez
İkinci Kamera ve Ses: Cahit Sıtkı Çiltaş
Anlatıcılar: Rıdvan Arı, Niyazi Aşır, Erkan Can, Kemal Gültekin, Hasan Gürses, İsmail Güzeltürk, Hüseyin Hürsoy, Ali Nihat İrkörücü, Hamit İzmirli, Ertuğrul Kançay, Raif Kaplanoğlu, Ahmet Karadaş, Avni Karadaş, Bülent Merey, Özcan Selamet, Ömer Severgün, Mehmet Şahin, Kamil Torun, Yüksel Turabik, Vedat Vermez, Tunçkanat Yeğin, Bülent Yıldız
Teşekkürler: Tanıl Bora, Soner Emanet, Fatih Pınar ve Sibel Tekin ile Bursa Hakimiyet Gazetesi, Karataş Birahanesi, Mesken Kıraathanesi, Paşa Dayının Kahvehanesi, Videoccupy